Flash Crash nedir? Dolar neden yükseldi?

Dün gece dolarda yaşanan ani çıkış sonrası dolar neden yükseldi sorusuna yatırım yapan vatandaşlar yanıt arıyor. Flash Crash adı verilen bir olay, doların ani yükselişine sebebiyet verdi. Peki, “Flash Crash” nedir? Flash crash denilen ani fiyat hareketleri son yıllarda borsalar ve benzer piyasalarda ortaya çıkan Karakutu Alımsatımları (Black Box Trading) veya Yüksek Frekanslı Alımsatım (High Frequency Trading) ve benzeri bilgisayarlı Algoritmik Alımsatım (Alghoritmic Trading) teknikleriyle ilişkilendirilmiştir.

Flash Crash nedir? Dolarda gece yarısı yaşanan ani hareketler sonrası yatırımcılar dolar neden yükseldi sorusuna yanıt arıyor. Kur gece yarısı başlayan hareketliliğin ardından bir anda hızla önce 6 lira, ardından 6,25 lira barajını aşarak 6,38 liraya kadar çıkarak son yılların belki de en hızlı çıkışına imza attı. Gece yarısı yaşanan bu ani çıkış piyasaların kapalı olması nedeni ile büyük bir zarar vermezken dolar kuru sabaha düzeltme hareketi ile 6 liranın altında başladı. Uzmanlara göre ise dolardaki ani yükselişin sebebi “Flash Crash” adı verilen bir olay. Peki, Flash Crash nedir? Dolar neden yükseldi? İşte yanıtı.

DOLAR NEDEN YÜKSELDİ?

Dolar/TL, Asya piyasalarında gece 6.40 seviyesine yaklaşıp 5.80’e gevşedi. TL’nin sığ piyasadaki kayıpları yüzde 15’i buldu. ABD ve Çin arasında artan ticaret gerilimi ABD Başkanı Donald Trump, ABD şirketlerinin Çin’den çekilmelerini ve alternatif aramalarını istedi. Asya piyasalarında sert satışlar yaşanırken endeksler düştü ve döviz piyasalarında da dalgalanmalar yaşadı.

Off shore yuan, dolar karşısında yüzde 1’e yakın değer kaybederek 7.19 üzerine çıktı ve 2010 yılından bu yana en yüksek seviyesini gördü. Yuanda yaşanan hareket güvenli liman arayışıyla Japon yeni (JPY) cephesini de tetikledi. Yen yükselirken, hisse senedi ve tahviller düştü.

Asya’da sığ piyasada Japon yatırımcının TL’deki stop – loss emirlerinin çalışmasıyla TL’deki uzun pozisyonları kapandı ve TL’deki kayıp derinleşti.

FLASH CRASH NEDİR?

İngilizce’de şimşek, ya da ani parlama, fotoğraf makinesindeki “flaş” gibi anlamlar taşıyan “Flash” kelimesi, tıpkı bunlar gibi aniden ve çok şiddetli olup yine ortaya çıktığı gibi çok hızlı kaybolan şeyleri anlatır.

“Crash” ise trafik kazalarındaki gibi şiddetli çarpma, çöküntü anlamına gelir (ve buradan hareketle) borsalardaki ani ve şiddetli çöküş için de kullanılır.

“Flash crash” demek ki kelimelerin bize anlattığı üzere, borsada çok kısa bir süre içinde beklenmedik ölçüde bir ani fiyat düşüşü ve sonra yeniden hemen hemen eski seviyesine gelmesidir.

Flash crash denilen ani fiyat hareketleri son yıllarda borsalar ve benzer piyasalarda ortaya çıkan Karakutu Alımsatımları (Black Box Trading) veya Yüksek Frekanslı Alımsatım (High Frequency Trading) ve benzeri bilgisayarlı Algoritmik Alımsatım (Alghoritmic Trading) teknikleriyle ilişkilendirilmiştir. Terimin bir borsa kavramı olarak ortaya çıkışı ilk olarak New York Borsasında 6 Mayıs 2010’da görülen bir olayla ilişkilidir. O gün topu New York borsasında aniden 4,1 milyar Dolar tutarında işlem gerçekleşmiş; Dow Jones endeksi 1000 puanı aşkın bir düşüş yaşamış, sonra da hemen hemen eski yerine gelmişti; üstelik bütün bunlar 15 dakikada olup bitmişti. Olaydan sonra ABD’de bizdeki SPK’nın karşılığı olan denetleyici kurum SEC, konuyu araştırdı ve tekrarını önlemek için bazı yeni kurallar getirdi. Buna rağmen Ekim 2013’de Singapur’da yaşanan benzer bir “flash crash olayının gösterdiği gibi teknolojinin getirdiği risklere karşı kesin bir önlem geliştirilmiş olmaktan uzaktır.